Rozpoczęła się rozbiórka domu handlowego Solpol przy ulicy Świdnickiej. Jako termin zakończenia prac wskazano 31 lipca 2022 roku.
Jak informowaliśmy w kwietniu ubiegłego roku, spółka Polsat Nieruchomości złożyła wniosek o pozwolenie na rozbiórkę domu handlowego Solpol przy ulicy Świdnickiej 21-23.
W czerwcu ruszyła zbiórka podpisów pod petycją do władz Wrocławia o objęcie ochroną tego budynku oraz zawieszenie postępowania w sprawie wydania przez władze miasta pozwolenia na rozbiórkę budynku. Podpisało się pod nią ponad 2 tysiące osób. Apel w tej sprawie wystosowali też przedstawiciele świata kultury i architektury. Z kolei w naszej sondzie większość z Was poparła plany wyburzenia budynku.
Pod koniec lipca ubiegłego roku wrocławski magistrat wydał pozytywną decyzję w sprawie rozbiórki Solpolu. Teren został już ogrodzony. Zgodnie z tablicą informacyjną, rozpoczęcie rozbiórki nastąpiło 17 marca, a prace potrwają do końca lipca bieżącego roku.
Solpol nie został zabytkiem
O pomyśle wpisania zaprojektowanego przez Wojciecha Jarząbka domu handlowego Solpol przy ulicy Świdnickiej do rejestru zabytków głośno zrobiło się w 2015 roku. Z takim wnioskiem do Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków zwróciło się wtedy Towarzystwo Upiększania Miasta Wrocławia oraz Fundacja Transformator. Wówczas się nie udało. Wojewódzka konserwator zabytków Barbara Nowak-Obelinda odmówiła wpisania Solpolu do rejestru. Aktywiści nie złożyli jednak broni i odwołali się od tej decyzji. Po odwołaniu do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Generalna Konserwatorka Zabytków nakazała DWKZ powtórne wszczęcie postępowania w tej sprawie. Ponowny, liczący ponad 40 stron wniosek został uzupełniony przez TUMW m.in. o dodatkowe dowody i opinie eksperckie.
– Solpol to symbol lat 90. we Wrocławiu. Jako „pierworodny syn” ponowoczesnej architektury tamtych czasów niemal od samego początku wzbudzał kontrowersje wśród mieszkańców. Od kilku lat w debacie publicznej pojawia się pomysł wyburzenia tego budynku, do czego przygotowuje się też jego właściciel. Dyskusja, która rozgorzała wokół Solpolu, jest o tyle niepokojąca, że opiera się wyłączenie na emocjonalnym podejściu do architektury. Jednakże, gdy przypatrzeć się Solpolowi z naukowego punktu widzenia, wyłania się obraz obiektu zasługującego nie tylko na uwagę, ale również – przez swoją ponadprzeciętność – na zachowanie dla potomnych jako zabytku chronionego prawem. Solpol należy do tych obiektów, których – cytując Michała T. Witwickiego – zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową – pisali we wniosku aktywiści.
Jak tłumaczyli, stosunkowo młody wiek budynku (powstał w 1993 roku) nie może stanowić przeciwwskazania do wpisania go do rejestru zabytków.
– Tym bardziej, że opisywany dom towarowy zbudowano już w minionej, z perspektywy czasów obecnych, epoce. Za zabytek uznany być może bowiem każdy obiekt, niezależnie od daty powstania, które spełnia odpowiednie kryteria artystyczne, historyczne lub naukowe. W naszym mniemaniu Solpol jest bez wątpliwości takim obiektem – podkreślało TUMW.
Aktywiści do wniosku dołączyli trzy opinie eksperckie, wykonane specjalnie na jego potrzeby. Sporządziły je osoby zawodowo związane z historią sztuki i architekturą: Alicja Gzowska i Lidia Klein, autorki publikacji o polskim postmodernizmie, Agnieszka Dąbrowska, redaktor prowadząca „Architektury – Murator”, najbardziej opiniotwórczego polskiego miesięcznika poświęconego architekturze, a także Zbigniew Maćków, ceniony wrocławski architekt, założyciel wielokrotnie nagradzanego autorskiego biura Maćków Pracownia Projektowa.
W listopadzie 2020 roku, Minister Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu utrzymał w mocy decyzję Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o niewpisaniu domu handlowego Solpol do rejestru zabytków.
ZOBACZ TEŻ: Jarząbek: „Nigdy nie wstydziłem się Solpolu (…) Jak go wyburzą, nie pojawię się w tej okolicy”
Maćków: nie powinniśmy burzyć Solpolu
Zbigniew Maćków o tym, dlaczego Solpol powinien znaleźć się w rejestrze zabytków, mówił także w wywiadzie dla naszego magazynu.
– Szanuję inne zdania na ten temat, ale uważam, że warto, i do tego namawiam. Przede wszystkim dlatego, że jest to bardzo dobry budynek, choć pobieżne oceny wydają się tego nie potwierdzać. Zainteresowanych odsyłam do kilku lektur i do opinii dostępnych w sieci. Bardzo niewiele czasu minęło od powstania Solpolu, nie mamy jeszcze odpowiedniej perspektywy i dystansu, by go obiektywnie oceniać. I to pierwszy powód, dla którego nie powinniśmy go teraz burzyć – wyjaśniał architekt.
Jak tłumaczył, ten budynek ewidentnie jest kwintesencją niezwykle burzliwych i dynamicznych czasów: przejścia z jednego ustroju do drugiego.
– Nagle architekci mogli zacząć projektować coś innego niż domy czy kościoły, doszło do erupcji kreatywności. Ten czas jest niepowtarzalny i dlatego warto najlepsze przykłady – jako znaki czasu – zachować. Nie mamy prawa palić teraz tych kart historii, tylko dlatego, że nam się na razie nie podobają w sensie estetycznym. Powinniśmy zostawić tę decyzję następnym pokoleniom – argumentował Zbigniew Maćków.
Architekt przypominał również, że Solpol trafił na listę 25 najważniejszych obiektów III RP, przygotowaną przez zespół ekspertów dla najważniejszego w Polsce magazynu architektonicznego „Architektura-Murator”.
– Solpol jest więc jednym z 25 najlepszych budynków, które zdarzyły się w historii architektury w ostatnich latach. I nie mówimy tego my, wrocławianie. Nie mówię tego ja czy Towarzystwo Upiększania Miasta Wrocławia. Mówią to niezależni eksperci w dziedzinach historii sztuki i architektury. Byłoby strasznie smutno, gdyby Solpol został jedynym obiektem w tej kolekcji, który został wyburzony. Chyba pierwszy raz poważnie wstydziłbym się za swoje miasto – podkreślał Zbigniew Maćków.
Foto główne: Beata Ratuszniak-Matejuk
