Minister Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu utrzymał w mocy decyzję Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o niewpisaniu do rejestru zabytków domu handlowego Solpol. Aktywiści z Towarzystwa Upiększania Miasta Wrocławia zapowiadają jednak, że to nie koniec całej sprawy.
Przypomnijmy, o staraniach wrocławskich aktywistów, którzy chcieliby, aby dom handlowy Solpol został wpisany do rejestru zabytków donosiliśmy w marcu ubiegłego roku. W maju 2020 roku decyzję odmowną w tej sprawie wydał Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków. Społecznicy odwołali się od niej do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Jak w sobotę 28 listopada poinformowali przedstawiciele DWKZ, Minister Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu utrzymał w mocy decyzję Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o niewpisaniu do rejestru zabytków nieruchomych budynku domu handlowego Solpol we Wrocławiu.
– Informujemy Państwa o rozstrzygnięciu, gdyż to, czy kontrowersyjny już w chwili powstania SOLPOL będzie zabytkiem chronionym po wsze czasy, budziło gorące zainteresowanie wrocławian. Chcemy także pokazać Państwu, jak długie i trudne jest postępowanie w sprawie o wpis czy niewpisanie do rejestru zabytków – czytamy na fanpage’u Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Przedstawiciele Wojewódzkiego Urządu Ochrony Zabytków we Wrocławiu przypominają, że decyzja DWKZ wydana została po prowadzonym przez trzy lata postępowaniu administracyjnym, a postępowanie to poprzedzały postępowania poprzednie, prowadzone w 2015 roku.
– Prezentujemy 15- stronicową decyzję DWKZ. Nie wiemy, czy Państwo zdołacie przez nią przebrnąć. Jeśli nie, to wskażemy, że w trakcie tego trzyletniego postępowania przeprowadzono dowód z oględzin, pozyskano opinię Narodowego Instytutu Dziedzictwa, zastosowano 3 wezwania do uzupełnienia dokumentów, 2 zawiadomienia, 6 postanowień, przeprowadzono kilkugodzinną rozprawę administracyjną. Przeanalizowano bardzo dużo literatury i przedstawiane przez strony i zainteresowane podmioty opinie i dokumenty. Organ II instancji uznał orzeczenie DWKZ za wyczerpujące i uzasadnione. Zapoznajemy Państwa także z treścią decyzji Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu – piszą przedstawiciele Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Zarówno decyzję DWKZ, jak i MKiDN znajdziecie w poniższym poście na Facebooku.
Aktywiści: poczekajcie z szampanem
Decyzję resortu kultury i dziedzictwa narodowego skomentowali jeszcze w sobotę także przedstawiciele Towarzystwa Upiększania Miasta Wrocławia.
– Doskonale zdajemy sobie sprawę, że wartości Solpolu nie docenia zdecydowana większość wrocławian – i jak widać decydująca część konserwatorów. Niemniej, my dalej głęboko wierzymy, że Solpol powinien zostać zachowany dla przyszłych pokoleń jako świadek epoki – postmodernizmu w architekturze, transformacji ekonomicznej, kolorowych lat 90-tych. Jego wyburzenie będzie już niedługo uważane za błąd – tak jak teraz żałujemy kompleksów postindustrialnych wyburzonych 20 lat temu i budynków modernistycznych zrównanych z ziemią 10 lat temu – czytamy na fanpage’u TUMW.
Aktywiści tłumaczyli, że to dlatego od 2015 roku prowadzili walkę o Solpol.
– Walkę „pod górkę”, w precedensowej sprawie i przeciwko kancelariom prawniczym wynajętym przez jednego z najbogatszych Polaków. Nie pomogła bogata bibliografia doceniająca Solpol i szereg eksperckich opinii wskazujących jego walory. To nie był jeszcze czas Solpolu. Przegraliśmy, ale nie wybaczylibyśmy sobie gdybyśmy nie spróbowali – podkreślali społecznicy.
Z kolei w niedzielę rano na fanpage’u TUMW pojawił się kolejny post, w którym aktywiści zapowiedzieli, że nie złożą w tej sprawie broni.
– Wczoraj pisaliśmy o tym, że Ministerstwo Kultury oddaliło nasze odwołanie od decyzji o niewpisaniu Solpolu do rejestru zabytków. Dla wielu osób oznaczało to okazję do otwierania szampana – ale nie wyciągajcie go jeszcze z lodówki. Skorzystamy z przysługującego nam prawa i będziemy kontynuować tę procedurę przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym – zapowiadają.
„Solpol symbolem Wrocławia”
O pomyśle wpisania domu handlowego Solpol przy ulicy Świdnickiej do rejestru zabytków głośno zrobiło się w 2015 roku. Z takim wnioskiem do Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków zwróciło się wtedy Towarzystwo Upiększania Miasta Wrocławia oraz Fundacja Transformator. Wówczas się nie udało. Wojewódzka konserwator zabytków Barbara Nowak-Obelinda odmówiła wpisania Solpolu do rejestru. Aktywiści nie złożyli jednak broni i odwołali się od tej decyzji. Po odwołaniu do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Generalna Konserwatorka Zabytków nakazała DWKZ powtórne wszczęcie postępowania w tej sprawie. Ponowny, liczący ponad 40 stron wniosek został uzupełniony przez TUMW m.in. o dodatkowe dowody i opinie eksperckie.
– Solpol to symbol lat 90. we Wrocławiu. Jako „pierworodny syn” ponowoczesnej architektury tamtych czasów niemal od samego początku wzbudzał kontrowersje wśród mieszkańców. Od kilku lat w debacie publicznej pojawia się pomysł wyburzenia tego budynku, do czego przygotowuje się też jego właściciel. Dyskusja, która rozgorzała wokół Solpolu, jest o tyle niepokojąca, że opiera się wyłączenie na emocjonalnym podejściu do architektury. Jednakże, gdy przypatrzeć się Solpolowi z naukowego punktu widzenia, wyłania się obraz obiektu zasługującego nie tylko na uwagę, ale również – przez swoją ponadprzeciętność – na zachowanie dla potomnych jako zabytku chronionego prawem. Solpol należy do tych obiektów, których – cytując Michała T. Witwickiego – zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową – pisali we wniosku aktywiści.
Jak tłumaczyli, stosunkowo młody wiek budynku (powstał w 1993 roku) nie może stanowić przeciwwskazania do wpisania go do rejestru zabytków.
– Tym bardziej, że opisywany dom towarowy zbudowano już w minionej, z perspektywy czasów obecnych, epoce. Za zabytek uznany być może bowiem każdy obiekt, niezależnie od daty powstania, które spełnia odpowiednie kryteria artystyczne, historyczne lub naukowe. W naszym mniemaniu Solpol jest bez wątpliwości takim obiektem – podkreślało TUMW.
Aktywiści do wniosku dołączyli trzy opinie eksperckie, wykonane specjalnie na jego potrzeby. Sporządziły je osoby zawodowo związane z historią sztuki i architekturą: Alicja Gzowska i Lidia Klein, autorki publikacji o polskim postmodernizmie, Agnieszka Dąbrowska, redaktor prowadząca „Architektury – Murator”, najbardziej opiniotwórczego polskiego miesięcznika poświęconego architekturze, a także Zbigniew Maćków, ceniony wrocławski architekt, założyciel wielokrotnie nagradzanego autorskiego biura Maćków Pracownia Projektowa.
Maćków: nie powinniśmy burzyć Solpolu
Zbigniew Maćków o tym, dlaczego Solpol powinien znaleźć się w rejestrze zabytków, mówił także w wywiadzie dla naszego magazynu.
– Szanuję inne zdania na ten temat, ale uważam, że warto, i do tego namawiam. Przede wszystkim dlatego, że jest to bardzo dobry budynek, choć pobieżne oceny wydają się tego nie potwierdzać. Zainteresowanych odsyłam do kilku lektur i do opinii dostępnych w sieci. Bardzo niewiele czasu minęło od powstania Solpolu, nie mamy jeszcze odpowiedniej perspektywy i dystansu, by go obiektywnie oceniać. I to pierwszy powód, dla którego nie powinniśmy go teraz burzyć – wyjaśniał architekt.
Jak tłumaczył, ten budynek ewidentnie jest kwintesencją niezwykle burzliwych i dynamicznych czasów: przejścia z jednego ustroju do drugiego.
– Nagle architekci mogli zacząć projektować coś innego niż domy czy kościoły, doszło do erupcji kreatywności. Ten czas jest niepowtarzalny i dlatego warto najlepsze przykłady – jako znaki czasu – zachować. Nie mamy prawa palić teraz tych kart historii, tylko dlatego, że nam się na razie nie podobają w sensie estetycznym. Powinniśmy zostawić tę decyzję następnym pokoleniom – argumentował Zbigniew Maćków.
Architekt przypominał również, że Solpol trafił na listę 25 najważniejszych obiektów III RP, przygotowaną przez zespół ekspertów dla najważniejszego w Polsce magazynu architektonicznego „Architektura-Murator”.
– Solpol jest więc jednym z 25 najlepszych budynków, które zdarzyły się w historii architektury w ostatnich latach. I nie mówimy tego my, wrocławianie. Nie mówię tego ja czy Towarzystwo Upiększania Miasta Wrocławia. Mówią to niezależni eksperci w dziedzinach historii sztuki i architektury. Byłoby strasznie smutno, gdyby Solpol został jedynym obiektem w tej kolekcji, który został wyburzony. Chyba pierwszy raz poważnie wstydziłbym się za swoje miasto – podkreślał Zbigniew Maćków.
foto główne: Fotopolska.eu
