Z Anną Sarnacką-Smith, trenerem biznesu, konsultantem HR w EFFECTIVENESS, autorką książki „Everest lidera” rozmawia Edyta Samborska.

Szczerze wierzysz w siłę skutecznego przywództwa. Jakie umiejętności i kompetencje trzeba mieć, aby być dobrym liderem?
Jeśli chcesz być liderem, a nie tylko managerem zadań czy procesów, musisz mieć pragnienie, aby służyć ludziom. Lider zachowuje się w taki sposób, że inni przy nim chcą stawać się lepszymi w tym, co robią. Przykładny lider zapyta pracownika: „Co mogę zrobić, aby pomóc Ci w osiągnięciu Twoich celów?”, zamiast jedynie wskazywać na to, co musi zostać zrobione. Co więcej, lider bierze odpowiedzialność za wszystko, co dzieje się w zespole; jeśli coś nie idzie zgodnie z planem, nie obwinia innych ludzi, ale pyta siebie samego: „Co źle zrobiłem? Co mogę zrobić lepiej następnym razem?”. Lider skupia się zawsze na szukaniu rozwiązań. Wiedza na temat tego, jak stać się mentorem dla swojego pracownika, przyglądanie się błędom, które popełnia oraz pomoc w podniesieniu się po porażce, jest kluczowa. Prawdziwy lider potrafi słuchać i słucha, aby zrozumieć innych, nie aby osądzać.

Myślisz, że każdy może być liderem?
Z mojego doświadczenia, po wysłuchaniu wielu liderskich historii (na potrzeby mojej książki „Everest lidera”), pracy z klientami, stało się dla mnie oczywistym, że urodzeni liderzy są mitem. Każdy lider, którego spotkałam, ma inną osobowość i historię. Jednakże wszyscy liderzy mają coś wspólnego: podjęcie decyzji o byciu liderem, znalezienie pasji i wartości, bycie świadomym swoich mocnych stron, wiara w potencjał innych ludzi, ciężka praca i ciągłe pragnienie nauki, również na własnych błędach. Więc każdy, kto w głębi duszy pragnie być liderem, może nim zostać. Należy pamiętać, że przywództwo to nie jest stanowisko, a odpowiednie podejście. To coś, nad czym musimy pracować każdego dnia.

Czy lider musi być ekspertem w swojej branży?
Niekoniecznie. Zgadzam się z tym, co powiedział mi Robert Korzeniowski. Powiedział, że eksperci są najbardziej potrzebni w drugiej linii. Jeśli zostałby w linii eksperckiej, dzisiaj nie miałby możliwości bycia liderem w mediach, sprzedaży czy przedsięwzięciu medycznym. Zwykle, kiedy zmieniasz lidera, cały projekt nabiera zupełnie innego kierunku, charakteru; tak niekoniecznie dzieje się w przypadku eksperta. Liderem czyni Cię umiejętność patrzenia na sytuację z lotu ptaka (eksperci zwykle skupiają się na konkretnym zagadnieniu) – ponieważ jest to jedyna perspektywa, która daje ogólne spojrzenie – a później pozwala przewidzieć kierunek, jaki należy obrać. Czasami, kiedy zagubimy się w zadaniach, które wykonujemy, tracimy taką perspektywę. Pamiętam kiedy Robert Korzeniowski powiedział: „To jest tak, jakbym chciał prowadzić samochód perfekcyjnie, ale właściwie zapomniałbym, gdzie mam jechać”.

Jak być skutecznym liderem dla najmłodszego pokolenia pracowników, które obecnie stanowi dla szefów nie lada wyzwanie?
Wierzę w to, że każda generacja jest inna i każda ma własne problemy z tą następną. Efektywny lider musi nauczyć się rozumieć różnice pokoleniowe, czyli przede wszystkim różnice w wartościach. Celem lidera jest wydobycie z pracowników tego,co najlepsze, a sposób, w jaki ich rozwija, świadczy o jego efektywności.
Jako liderzy musimy dowiedzieć się, jakie są wartości i motywacje nowego pokolenia pracowników (pomagają w tym np. badania kompetencji), kim oni są, jakie są ich cele. Mając te wszystkie informacje, możemy stworzyć środowisko, w którym będą oni mogli uwolnić swój potencjał. Dzisiaj wielu młodych ludzi boi się odrzucenia i krytyki; musimy zaleźć efektywny sposób komunikacji z nimi i zaplanować ich rozwój w firmie. Należy pamiętać, że to my zapraszamy młodych do współpracy, więc musimy być tymi, którzy włożą wysiłek, aby ich poznać.

Jak lider może zbudować zaufanie w zespole?
Pamiętajmy, że jest to proces i liderzy pracują na to każdego dnia. Zauważyłam, że uczciwość popłaca i odgrywa ważną rolę w budowaniu zaufania w zespole. Na to składa się: wykładanie wszystkich kart na stół, mówienie o swoich oczekiwaniach (nie tylko domysły, że ktoś inny je zna lub rozumie), okazywanie, że są pewne zachowania, które doceniasz, lecz także takie, które Ciebie irytują. Im bardziej poznasz siebie, tym bardziej prawdomówny się staniesz. I pamiętaj – nie bój się, że ludzie to wykorzystają, oni to naprawdę docenią. Pokaż im, kim jesteś i zachęć do tego, żeby postąpili tak samo, otworzyli się. Im więcej o sobie wiecie, tym łatwiej jest zbudować zaufanie i rozmawiać nawet o trudnych tematach.

Coraz więcej jest kobiet liderów. Jak myślisz, skąd ta zmiana?
Wydaje się, że od czasu, gdy kobiety zaczęły bardziej w siebie wierzyć, wiedzie się im coraz lepiej. Obecnie uświadamiają sobie, że praca może być ważną częścią ich życia i stanowi wartość, nie jest przeciwko ich rodzinom etc.; ale ciągle mamy dużo do zrobienia w tym obszarze. Doświadczyłam tego szukając liderów na potrzeby mojej książki. Z zaproszeniem mężczyzn nie było problemu, ale każda z kobiet wpierw odpowiadała: „Czuję się zaszczycona, ale nie jestem pewna, czy osiągnęłam wystarczająco wiele, aby nadawało się to na książkę”.

Jesteś entuzjastką badania kompetencji D3. Jakie są korzyści korzystania z tej analizy?
Kilka lat temu, jako trener biznesu, szukałam sprawdzonych narzędzi, które pomogłyby mi zwiększyć wyniki pracowników i znalazłam badanie kompetencji pracowników D3. Podjęłam decyzję o wprowadzeniu tego badania na polski rynek. Używając metafory góry lodowej, D3 sprawdza nie tylko zachowania, które da się zaobserwować (style zachowań DISC), ale również to, co jest pod powierzchnią wody, co nie jest widziane gołym okiem, ale również ma wpływ na zachowania pracowników (role zespołowe, wartości, wewnętrzne motywacje). Analiza wyników tego badania, dla szefa oraz całego zespołu, natychmiast pokazuje, co mają wspólnego, jakie są ich mocne strony. Dostajemy wyraźny obraz tego, jaka rola dominuje w zespole i czego brakuje, aby osiągał lepsze rezultaty, niż dotąd. Pomaga to uchronić się przed potencjalnym niepowodzeniem we wdrożeniu projektów oraz wzmocnić motywację ludzi. A przecież to jest klucz do sukcesu.

W swojej książce „Everest lidera” kładziesz nacisk na to, jak ważne w biznesie jest odnalezienie swoich wartości. Dlaczego to jest tak istotne?
Przywództwo powinniśmy budować na wartościach. Historia pokazała, że liderami stają się ci, którzy podążają za swoimi wartościami. Lider, którego czyny są oparte na wartościach, inspiruje innych do zmiany, mierzy bardzo wysoko i daje innym nadzieję, że zrealizują swoje cele. Wartości są ich kompasem, który wskazuje kierunek, jaki powinni obrać w niepewnej sytuacji. Wartości są również fundamentem, na którym opierają się podejmowane decyzje. Często słyszymy, że liderzy potrzebują charyzmy, aby inspirować innych. To prawda, ale wszystko zaczyna się od wartości, względem których żyją i które są dla nich najważniejsze; przekonania liderów są warte ich całego zaangażowania. Ciężko jest nie dostrzec działania w zgodzie z wartościami – lider „promieniuje” swoimi przekonaniami i pasją.

Dziękuję bardzo i życzę samych sukcesów.

Anna Sarnacka-Smith
Trener biznesu, konsultant HR w EFFECTIVENESS, z wieloletnim doświadczeniem managerskim; wspiera szefów w doborze pracowników i takim ułożeniu pracy, aby każdy miał możliwość wykorzystania swoich mocnych stron oraz w kształtowaniu postawy liderskiej. Wprowadziła do Polski badanie kompetencji DISC D3. Lubi wyzwania i wierzy, że to co najlepsze jest poza strefą komfortu, stąd pracuje dla rynku europejskiego, mieszkając na co dzień w USA.