Wybory samorządowe już 21 października 2018 roku. Wybierzemy w nich m.in. nowego prezydenta Wrocławia. Sprawdźcie, kto może kandydować na ten urząd i czym zajmuje się prezydent miasta.

Wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest organem wykonawczym gminy. Prezydentów mają te miasta, w których liczba mieszkańców przekracza 100 tysięcy, a także te, w których do wejścia w życie ustawy o samorządzie gminnym (czyli do 1990 roku) prezydent miasta był organem wykonawczo-zarządzającym. W nadchodzących wyborach samorządowych w całej Polsce wybieranych będzie 107 prezydentów miast.

Kto może zostać prezydentem miasta?

Kandydować na prezydenta miasta w danej gminie może osoba, która ma prawo wybierania do tej rady gminy, a więc obywatel polski oraz obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat, oraz stale zamieszkuje na obszarze tej gminy.

Prawa wybierania nie mają osoby pozbawione praw publicznych lub ubezwłasnowolnione prawomocnym orzeczeniem sądu albo pozbawione praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu.

Prawo zgłaszania kandydatów na prezydenta miasta przysługuje temu komitetowi wyborczemu, który zarejestrował listy kandydatów na radnych w co najmniej połowie okręgów wyborczych w danej gminie. W każdym z tych okręgów liczba zarejestrowanych przez ten komitet kandydatów na radnych nie może być mniejsza niż liczba radnych wybieranych w tym okręgu.

Co ważne, kandydat na prezydenta nie może jednocześnie kandydować na ten sam urząd w innej gminie. Może z kolei startować do rady gminy, ale tylko tej, w której w której kandyduje na prezydenta. Na tym nie koniec ograniczeń. Kandydat na prezydenta nie może bowiem jednocześnie kandydować do rady powiatu i do sejmiku województwa.

Termin zgłaszania gminnym komisjom wyborczym kandydatów na wójtów, burmistrzów i prezydentów miast w nadchodzących wyborach samorządowych minie 26 września 2018 roku.

Co robi prezydent?

Prezydent miasta wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa.

Do jego zadań należy w szczególności: przygotowywanie projektów uchwał rady gminy; opracowywanie programów rozwoju, określanie sposobu wykonywania uchwał, gospodarowanie mieniem komunalnym, wykonywanie budżetu czy zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych.

Co ważne, prezydent kieruje bieżącymi sprawami gminy oraz reprezentuje ją na zewnątrz, a w realizacji zadań własnych gminy podlega wyłącznie radzie gminy.

Prezydent jest kierownikiem urzędu miejskiego i zwierzchnikiem służbowym wszystkich pracowników urzędu, kierowników jednostek organizacyjnych oraz zwierzchnikiem powiatowych służb, inspekcji i straży. We Wrocławiu prezydentowi podlega Departament Prezydenta, Departament Spraw Społecznych, Wydział Prawny i Zespół ds. Bezpieczeństwa Informacji.

Jak wybieramy prezydenta?

Co do zasady, prezydent miasta jest wybierany bezpośrednio.

Za wybranego na prezydenta uważa się tego kandydata, który w głosowaniu otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. Jeżeli żaden z kandydatów nie otrzymał więcej niż połowy głosów, czternastego dnia po pierwszym głosowaniu (czyli w przypadku zbliżających się wyborów – 4 listopada)  przeprowadza się ponowne głosowanie, czyli tzw. II turę.

W ponownym głosowaniu wyboru dokonuje się spośród dwóch kandydatów, którzy w pierwszym głosowaniu otrzymali największą liczbę ważnie oddanych głosów. W przypadku, gdy więcej niż dwóch kandydatów otrzyma liczbę głosów uprawniającą do udziału w ponownym głosowaniu, o dopuszczeniu kandydata do wyborów w ponownym głosowaniu rozstrzyga większa liczba obwodów głosowania, w których jeden z kandydatów otrzymał większą liczbę głosów. A jeżeli liczba tych obwodów byłaby równa – rozstrzyga losowanie przeprowadzone przez gminną komisję wyborczą.

Jeżeli którykolwiek z dwóch kandydatów, którzy przejdą do II tury, wycofa zgodę na kandydowanie, utraci prawo wyborcze albo umrze, w ponownym głosowaniu bierze udział jeden kandydat. Za wybranego w ponownym głosowaniu uważa się tego kandydata, który otrzymał większą liczbę ważnie oddanych głosów.

W przypadku, gdy obaj kandydaci w ponownym głosowaniu otrzymają tę samą liczbę głosów, za wybranego uważa się tego kandydata, który w większej liczbie obwodów głosowania otrzymał więcej głosów niż drugi kandydat. Jeżeli liczby takich obwodów byłyby równe, o wyborze prezydenta rozstrzyga losowanie przeprowadzone przez gminną komisję wyborczą.

Może się również zdarzyć, że prezydenta wybierze rada miasta. Stanie się tak wtedy, gdy w wyborach prezydenta nie zarejestruje się żaden kandydat albo wystartuje tylko jeden kandydat i nie uzyska więcej niż połowy ważnych głosów. W takiej sytuacji wyboru prezydenta dokona rada miasta bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady w głosowaniu tajnym. We Wrocławiu takiego obrotu sprawy nie należy się jednak spodziewać.

>Przeczytaj także: Wybory do Rady Miejskiej Wrocławia. Wszystko, co trzeba wiedzieć