![\"\"](\"http:\/\/archiwum.wroclife.pl\/wp-content\/uploads\/2018\/06\/Dworzec_Swiebodzki_699434_Fotopolska-Eu.jpg\")
Bratni dworzec <\/h4>\n\n\n\n
Tymczasem kolejowemu szale\u0144stwu nie by\u0142o do\u015b\u0107. W tym samym czasie gdy budowano ju\u017c Dworzec G\u00f3rno\u015bl\u0105ski i Dworzec \u015awiebodzki powstawa\u0142y prywatne inicjatywy po\u0142\u0105czenia Wroc\u0142awia ze stolic\u0105 Prus, czyli Berlinem. Przy tak kluczowej inwestycji dla Prus pa\u0144stwo postanowi\u0142o zainterweniowa\u0107. w W 1843 r. powsta\u0142o prywatno-pa\u0144stwowe konsorcjum Towarzystwo Kolei Dolno\u015bl\u0105sko-Marchijskiej, kt\u00f3re ju\u017c rok p\u00f3\u017aniej czyli w 1844 r. otworzy\u0142o nowy dworzec i lini\u0119 kolejow\u0105 z Wroc\u0142awia do Legnicy. Tak powsta\u0142 ju\u017c trzeci wroc\u0142awski dworzec, Dworzec Marchijski, kt\u00f3ry mie\u015bci\u0142 si\u0119 zaledwie 300 metr\u00f3w od Dworca \u015awiebodzkiego. Wszystkie trzy dworce, czyli Dworzec G\u00f3rno\u015bl\u0105ski, Dworzec \u015awiebodzki i Dworzec Marchijski by\u0142y dworcami czo\u0142owymi co oznacza\u0142o, \u017ce z dworca mo\u017cliwy jest wyjazd tylko w jednym kierunku. Jak si\u0119 mia\u0142o okaza\u0107 w przysz\u0142o\u015bci by\u0142 to zgubny fakt dla wszystkich trzech dworc\u00f3w. <\/p>\n\n\n\n
Boom prze\u0142omu lat 60 i 70 XIX w.<\/h4>\n\n\n\n
Rewolucja przemys\u0142owa oraz jednocz\u0105ce si\u0119 Niemcy sprzyja\u0142y\nrozwojowi kolejnictwa. Szczeg\u00f3lny post\u0119p rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 pod koniec lat 60 XIX w.\nWtedy to dokonano nacjonalizacji wi\u0119kszo\u015bci tras oraz infrastruktury kolejowej\nrazem z dworcami. Rozw\u00f3j by\u0142\nnieprawdopodobny. Zbudowano obecny Dworzec G\u0142\u00f3wny. Po\u0142\u0105czono go nasypem\nkolejowym z tras\u0105 Wroc\u0142awsko-\u015awiebodzk\u0105 dzi\u0119ki czemu Dworzec G\u0142\u00f3wny sta\u0142 si\u0119\ndworcem przelotowym. W 1868 r. zbudowano\nDworzec Nadodrze oraz utworzono now\u0105 tras\u0119 kolejow\u0105 z Wroc\u0142awia na G\u00f3rny \u015al\u0105sk\nprze Ole\u015bnic\u0119. Wkr\u00f3tce Dworzec Nadodrze po\u0142\u0105czono z centrum miasta, a ca\u0142a\ntrasa zwie\u0144czona zosta\u0142a nowo wybudowanym Dworcem Kolei Prawego Brzegu Odry\n(pozosta\u0142o\u015bci\u0105 tego dworca obecnie jest budynek Polskiego Zwi\u0105zku G\u0142uchych na\nul. Braniborskiej). Dworzec ten znajdowa\u0142 si\u0119 zaledwie 100 metr\u00f3w od Dworca\nMarchijskiego i 400 metr\u00f3w od Dworca \u015awiebodzkiego. Trasa ta by\u0142a kluczowa do\npowstania obecnego wroc\u0142awskiego w\u0119z\u0142a kolejowego. W ko\u0144cu rozpocz\u0119to tak\u017ce prace\nnad rozbudow\u0105 Dworca \u015awiebodzkiego. Budow\u0119 p\u00f3\u017anoklasycystycznego dworca\nzaprojektowali Walther Kyllmann, Adolf Heyden oraz Karl L\u00fcdecke (ten ostatni zaprojektowa\u0142 mi\u0119dzy\ninnymi budynek Nowej Gie\u0142dy na ul. Krupniczej), a prace uko\u0144czono w 1874 r.<\/p>\n\n\n\n
![\"\"](\"http:\/\/archiwum.wroclife.pl\/wp-content\/uploads\/2018\/01\/swiebodzki-1024x668.jpg\")
Z\u0142ota epoka dworca <\/h4>\n\n\n\n
Po okresie rozbudowy Dworzec \u015awiebodzki sta\u0142 si\u0119 drugim\nnajwa\u017cniejszym portem komunikacyjnym miasta. Ruch pasa\u017cerski z dw\u00f3ch s\u0105siednich\ndworc\u00f3w, czyli Marchijskiego i Kolei Prawego Brzegu Odry, zosta\u0142 przeniesiony\nw\u0142a\u015bnie na \u015awiebodzki. Uruchomiono kolejn\u0105 lini\u0119 Wroc\u0142aw-Szczecin, kt\u00f3ry\nobs\u0142ugiwa\u0142 tak\u017ce Dworzec \u015awiebodzki. By\u0142 to zreszt\u0105 tak donios\u0142e wydarzenie, \u017ce\nna nowo wybudowanym gmachu dworca obok zegara umieszczono alegoryczne figury\nSilesii i Pomeranii oraz herby obu pruskich prowincji. Na znak nowego\nkluczowego po\u0142\u0105czenia komunikacyjnego na osi p\u00f3\u0142noc-po\u0142udnie nad wej\u015bciem\np\u00f3\u0142nocnym umieszczono tak\u017ce figury Merkurego i Industrii jako nawi\u0105zania do\npomorskiego transportu morskiego i \u015bl\u0105skiego g\u00f3rnictwa i przemys\u0142u. Nie\nsko\u0144czy\u0142o si\u0119 jednak tylko na symbolice. W planach Imperium Niemieckiego by\u0142o\nkolejowe po\u0142\u0105czenie Ba\u0142tyku z Adriatykiem i to w\u0142a\u015bnie Dworzec \u015awiebodzki mia\u0142\nodgrywa\u0107 kluczow\u0105 rol\u0119 w tych zamierzeniach. A po\u0142\u0105czenie ze Szczecinem w\u0142a\u015bnie\nby\u0142o pierwszym etapem tego geopolitycznego za\u0142o\u017cenia. Podsumowuj\u0105c Dworzec\n\u015awiebodzki obs\u0142ugiwa\u0142 pod koniec XIX w. ca\u0142\u0105 komunikacj\u0119 mi\u0119dzy Wroc\u0142awiem, a\nca\u0142\u0105 po\u0142udniowo-zachodni\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 Dolnego \u015al\u0105ska, Brandenburgi\u0105 (Berlin),\nSaksoni\u0105 (Drezno), Pomorzem (Szczecin) a w planach mia\u0142 przej\u0105\u0107 g\u0142\u00f3wn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107\ntransportu pasa\u017cerskiego i towarowego z Imperium Habsburskim. <\/p>\n\n\n\n
Fiasko za\u0142o\u017ce\u0144<\/h4>\n\n\n\n
Mimo \u017ce Dworzec \u015awiebodzki le\u017cy najbli\u017cej centrum miasta\n(nieca\u0142y kilometr od Rynku), to specyfika dworca czo\u0142owego bez mo\u017cliwo\u015bci\nprzejazdu kolei w dwie strony nie sprzyja\u0142a \u015bmia\u0142ym planom rozwoju. Po\ndoko\u0144czeniu wroc\u0142awskiego w\u0119z\u0142a kolejowego, Dworzec G\u0142\u00f3wny zyska\u0142 dost\u0119p do\nwszystkich wroc\u0142awskich linii kolejowych. A dzi\u0119ki swojej specyfice jako\ndworzec przelotowy, to w\u0142a\u015bnie do niego zacz\u0119to kierowa\u0107 wi\u0119kszo\u015b\u0107 tras\npasa\u017cerskich, jako dworzec ko\u0144cowy wszystkich tras. Dworzec \u015awiebodzki nadal\npozostawa\u0142 za to kluczowym dworcem towarowym, w zwi\u0105zku ze swoim po\u0142o\u017ceniem\nobok g\u0142\u00f3wnej fabrycznej dzielnicy Wroc\u0142awia w tym przy ogromnym kombinacie\nLinke-Hofmann Werke. W zwi\u0105zku z t\u0105\nniesprzyjaj\u0105c\u0105 specyfik\u0105 Dworca \u015awiebodzkiego g\u0142owni architekci miejscy Max\nWeber, Richard Konwiarz i Ludwig Moshamer zaproponowali w latach 20\nXX w. gruntown\u0105 przebudow\u0119 dworca. Projekt zak\u0142ada\u0142 zamian\u0119 dworca czo\u0142owego na\nczo\u0142owo przelotowy. Nowe perony dworca mia\u0142y przebiega\u0107 poprzecznie do ju\u017c\nobecnych i mia\u0142y by\u0107 po\u0142\u0105czone now\u0105 tras\u0105 kolejow\u0105 wzd\u0142u\u017c obecnej ul.\nRobotniczej i Kolejowej. Plany nie zosta\u0142y jednak zrealizowane. <\/p>\n\n\n\n
Starego nowe pocz\u0105tki<\/h4>\n\n\n\n
Dworzec \u015awiebodzki mia\u0142 du\u017co szcz\u0119\u015bcia podczas wojennej\nzawieruchy. Dworzec nie zosta\u0142 praktycznie tkni\u0119ty, w odr\u00f3\u017cnieniu od pozosta\u0142ej\ncz\u0119\u015bci przemys\u0142owej bardzo intensywnie bombardowanej przez wojska\nsowieckie. Szcz\u0119\u015bciem w nieszcz\u0119\u015bciu\nnajbli\u017csza lotnicza bomba uderzy\u0142a tu\u017c przed dworcem niszcz\u0105c fontann\u0119 przed\ng\u0142\u00f3wnym wej\u015bciem. Zniszczenia miasta jak\ni infrastruktury kolejowej by\u0142y ogromne, to te\u017c tu\u017c po zdobyciu Wroc\u0142awia to\nDworzec Nadodrze odgrywa\u0142 rol\u0119 g\u0142\u00f3wnego dworca w mie\u015bcie. To tam g\u0142\u00f3wnie\ndocierali nowi mieszka\u0144cy Wroc\u0142awia. Cho\u0107 to w\u0142a\u015bnie z Dworca \u015awiebodzkiego ju\u017c\nwe wrze\u015bniu 1945 r. jak podkre\u015blano w powojennym wroc\u0142awskim dzienniku \u201ePionier\u201d\nodjecha\u0142 pierwszy polski kurs kolejowy w kierunku Marciszowa. W okresie Polski\nLudowej nie by\u0142o szans na powr\u00f3t do przedwojennej hossy dla Dworca. Wznowienie\nprodukcji w pobliskich fabrykach, w tym wznowienie dzia\u0142ania zak\u0142adu produkcji\ntaboru kolejowego w Pa\u0144stwowej Fabryce Wagon\u00f3w (Pafawag) pozwoli\u0142o na\nutrzymanie istotnej roli Dworca \u015awiebodzkiego dla miasta. Dworzec tak\u017ce s\u0142u\u017cy\u0142\njako kluczowy dworzec w transporcie pasa\u017cerskim z po\u0142udniowo-zachodnim terenem\nDolnego \u015al\u0105ska. \u015awiebodzki zaistnia\u0142 tak\u017ce w kinematografii okresu PRL. Na\ndworcu kr\u0119cono mi\u0119dzy innymi filmy o tematyce powsta\u0144 \u015bl\u0105skich ,,Pami\u0119tniki\npani Hanki\u201d, \u201eRodzin\u0119 Po\u0142anieckich\u201d ,,On, ona, ono\u201d oraz \u201eLalk\u0119\u201d.<\/p>\n\n\n\n
![\"\"](\"http:\/\/archiwum.wroclife.pl\/wp-content\/uploads\/2018\/06\/Dworzec_Swiebodzki_717727_Fotopolska-Eu.jpg\")
Zab\u00f3jcza transformacja<\/h4>\n\n\n\n
Przemiany gospodarcze po 1989 r. uderzy\u0142y w dworzec z dw\u00f3ch kluczowych stron. Z jednej strony upad\u0142y wielkie pa\u0144stwowe zak\u0142ady w dzielnicy fabrycznej. Z drugiej strony zmniejszy\u0142y si\u0119 nak\u0142ady finansowe na kolej i masowo zamykano wi\u0119c nierentowne trasy.\u00a0 Spowodowa\u0142o to, \u017ce z Dworca\u00a0 \u015awiebodzkiego odjecha\u0142 ostatni poci\u0105g w 1991 r. Wolny rynek jednak nie lubi pr\u00f3\u017cni. Teren peron\u00f3w oraz rozjazd\u00f3w kolejowych pos\u0142u\u017cy\u0142 za plac dla najwi\u0119kszego targowiska miejskiego we Wroc\u0142awiu. Przy wej\u015bciu p\u00f3\u0142nocnym dworca uruchomiono scen\u0119 teatraln\u0105 Teatru Polskiego, a przy g\u0142\u00f3wnym wej\u015bciem powsta\u0142a idealnie odwzorowana miniatura kolejowej infrastruktury Wroc\u0142awia pod nazw\u0105 \u201eKolejkowo\u201d. Szansa dla Dworca \u015awiebodzkiego powr\u00f3ci\u0142a w 2011 roku. PKP og\u0142osi\u0142a generalny plan przebudowy zwi\u0105zany z jeszcze przedwojennymi planami z lat 20 XX w. W tym samym czasie Stowarzyszenie Wratislaviae Amici (tw\u00f3rcy portalu dolny-slask.org.pl) oraz Towarzystwo Upi\u0119kszania Miasta Wroc\u0142awia opracowa\u0142o studium zagospodarowania teren\u00f3w wok\u00f3\u0142 Dworca \u015awiebodzkiego. \u015amia\u0142a propozycja planowa\u0142a stworzenie tak zwanego Centrum \u015awiebodzkiego. Po tym w\u0142adze miasta og\u0142osi\u0142y plan budowy metra we Wroc\u0142awiu gdzie Dworcowi \u015awiebodzkiemu miano nada\u0107 kluczow\u0105 rol\u0119.\u00a0 Plany jednak zosta\u0142y oddalone przez krytyk\u0119 niegospodarno\u015bci inwestycji, jak i przez nieudane referendum wroc\u0142awskie z 2015 r. Pozostaje nadal pytanie czy po nowych deklaracjach znajdzie si\u0119 kolejna milenijna szansa dla tego niezwyk\u0142ego miejsca?<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":" Pod koniec czerwca we wroc\u0142awskim Urz\u0119dzie Wojew\u00f3dzkim zosta\u0142 podpisany list intencyjny przez premiera Mateusza Morawieckiego oraz prezydenta Wroc\u0142awia Jacka Sutryka w sprawie wykonania projektu przywr\u00f3cenia po\u0142\u0105cze\u0144 kolejowych na Dworzec \u015awiebodzki. Dworzec ma obs\u0142ugiwa\u0107 ca\u0142y regionalny i aglomeracyjny ruch kolejowy. Przebudowie ma ulec tak\u017ce wroc\u0142awski w\u0119ze\u0142 kolejowy tak aby z Dworca \u015awiebodzkiego mo\u017cna by\u0142o dojecha\u0107 pod […]<\/p>\n","protected":false},"author":96,"featured_media":26407,"comment_status":"open","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_et_pb_use_builder":"off","_et_pb_old_content":"","_et_gb_content_width":""},"categories":[4,2910],"tags":[1564],"yoast_head":"\n
Pomys\u0142y na ponowne zagospodarowanie i wykorzystanie Dworca \u015awiebodzkiego powracaj\u0105 jak bumerang. Wiosn\u0105 tego roku, Jacek Sutryk wypowiada\u0142 si\u0119 o ch\u0119ci zrewitalizowania tego obszaru<\/a> oraz przywr\u00f3ceniu ruchu kolejowego na dworcu.
Ostatnim pomys\u0142em jest w\u0142a\u015bnie podpisanie listu intencyjnego w sprawie podj\u0119cia dzia\u0142a\u0144 w zakresie opracowania Wst\u0119pnego Studium Wykonalno\u015bci dla Wroc\u0142awskiego W\u0119z\u0142a Kolejowego. Dokument zosta\u0142 podpisany przez przedstawicieli PKP, prezydenta Wroc\u0142awia Jacka Sutryka oraz marsza\u0142ka wojew\u00f3dztwa dolno\u015bl\u0105skiego Cezarego Przybylskiego. <\/p>\n\n\n\n